Oyunların ülkemizde de dünyada da çocuklar için olumsuz etkileri olacağı görüşü hakimdi uzun süre. Fakat bu yanıltıcı yaklaşım yıllar içerisinde gerek tartışmalar, gerek bilimsel metotlar kullanılarak yapılan deneylerle değişmeye başladı. Yanlış anlaşılmasın; oyun bağımlılığının gerçekliğini inkar ettiğimiz yok. Oyunların çocuklardan yaşlılara kadar pek çok kişi tarafından yanlış bir biçimde kullanılması bağımlılık gibi kötü sonuçlara sebep olabilmektedir. Ama bundan farklı olarak oyunlar kitap, film, müzik gibi bilişsel dünyamıza etki eden araçlar kategorisine çoktan girmiş bulunuyor ve doğru seçimlerle çocukların zihinsel gelişimlerine olumlu etkiler de yapabiliyor. Ayrıca oyunla eğitim, dünyanın her yerindeki eğitim sistemleri için konuşulan ve uygulanan bir yöntem.
Yaratıcılık ve Karar Verme
Gerçek oyunlardan örnek verelim. Örneğin “Legend of Zelda” veya “Minecraft” gibi içinde problem çözme, hayal kurma, kesin kararlar verme gibi beyin fonksiyonlarının kullanımının gerektiği konseptler bulunan oyunlar, oynayan çocukların ilgili beyin işlevlerinin gelişmesine katkıda bulunuyor.
Zelda’da oyunun hikayesini tamamlamak için farklı yöntemler geliştirmek durumunda kalan çocuklar hem ilgi çekici ve ilham verici bir hikayeyi öğrenmekle kalmıyor, verdikleri kararlarla kendilerini de tanımaya başlıyor. Minecraft’taki basite indirgenmiş yapı, inşa, maden bilgisi çocukların kurgulama, tasarlama yeteneklerini geliştiriyor ve dünyada bir şeylerin nasıl “oluşturulduğuna” dair fikir sahibi olmalarını sağlıyor.
Sosyalleşme, Rekabet, Genel kültür
Çoklu oyunlar da artık dünyada yaygın olarak tüketilen bir oyun formatı ve bunların arasında yalnızca Call of Duty, Counter Strike gibi şiddet içerikli oyunlar yok. Bir oyun içinde bir araya gelen çocuklar oyun içerisinde birlikte planlar kuruyor, birbirleriyle arkadaşlık ilişkileri kurabiliyor ve tatlı rekabet duygusunun tadına varabiliyorlar. Şiddetli olmayan rekabet, çocukların bireyleşme sürecinde doğru bir biçimde kavramaları gereken en önemli duygulardan biri.
Ayrıca Age of Empires, Civilization gibi çoğunlukla plan ve strateji kurmaya dayanan oyunlar aynı zamanda insanlık tarihine dair önemli, basitleştirilmiş genel bilgilerle dolu. Günümüz dünyasında insanların ve kendisinin yerini anlamak isteyen bireyler, geçmişteki insanların neler yaptıklarıyla, neler bulduklarıyla ilgili bilgi sahibi olmalıdır. Adı geçen oyunlar gibi oyunlar, çocukların bu gibi konularda bilgi edinmesini eğlenceli hale getirmede kitaplardan, video içeriklerinden çok daha etkili olabiliyor. Basitleştirilmiş ve eğlenceli bir şekilde öğrenen çocuklar, hatırlayabilecekleri eğlenceli anılara da sahip olmuş oluyorlar. Bu süreç onların hatırlama becerilerini, beyinlerinin hafıza kapasitelerini de geliştirmelerine yardımcı oluyor.
Peki Nasıl Olacak?
Eğer çocuğunuzun kendi bilgi ve tecrübesine uymayacak oyunlarla içli dışlı olmasını istemiyorsanız, çocuğunuzun oynadığı oyunlara siz de dahil olun. Oynadığı oyunları bilin, hatta ona oynayabileceği yeni oyunları siz tavsiye edin ve açıklıkla hangi oyunun neden onun için uygunsuz olabileceğini ona anlayabileceği bir dille anlatın. Kaldı ki, günümüzde piyasaya sürülen oyunların hepsi hangi yaş grubuna hitap ettiğine dair kesin bir bilgilendirmeyle çıkıyor.
Ayrıca ders çalışma zamanlarını planladığınız ve titizlikle uyguladığınız gibi oyun oynama saatlerini de aynı şekilde düzenlemeli, aynı sadakati bu düzenlemeye karşı da göstermelisiniz. Uzun süre ödül almaya alışan beyin, buna alışabilir ve bağımlılık geliştirebilir. Öncelikle bağımlılıktan korkmayın... Bağımlılık gerçekte olan, tespit edilebilen bir olgudur ve doğru adımları atarsanız çocuğunuzun oyunlara bağımlı hale gelmesine engel olabilirsiniz.
