20. yüzyıl; Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği arasındaki büyük rekabetin sahnesi olmuştur kuşkusuz. Bu iki devletin de kendilerine göre bir toplumsal yorumu bulunmaktaydı ve düzenleyebildikleri her yaşamsal alanda birbirleriyle yarış halinde idiler. Uzay araştırmaları da bu yarışın en çekişmeli geçtiği alanlardan biri idi. Uzaya ilk insanı gönderen SSCB vatandaşı Yuri Gagarin’e karşılık ABD Ay’a ilk inişi gerçekleştirdi. Bu rekabet böyle sürüp giderken elbette uzay araştırmaları diğer ülkelere de yavaş yavaş yayılıyordu.
Artık yeni bir dönemdeyiz. “Uzay üssü” yalnızca bu iki devlete dair bir kavram değil. Kaldı ki SSCB de artık yok, onun yerine Rusya Federasyonu var. Eskiden “gelişmekte olan ülkeler” olarak adlandırılan ülkelerde de artık uzay üsleri kurulmaya, uzay araştırmaları faaliyetlerine ağırlık verilmeye başlanıyor. Ülkemiz Türkiye de bu bahsi geçen ülkelerden biridir.
Türkiye’de Uzay Faaliyetleri
Türkiye’nin uzay üssü henüz yok. Fakat uzay araştırmaları için gereken adımları atabilecek bir uzay ajansı kurulmuş durumda. Bu kurum 2018 yılında Türkiye Uzay Ajansı olarak kuruldu. Kurumun hedeflerinden en öne çıkanı 2023 yılında Ay’a bir roket fırlatmak olarak belirlenmiştir. Bu yılın ilk aylarında Cumhurbaşkanı tarafından TUA’nın 10 hedefi açıklandı:
Ay’a iniş: Uluslararası işbirliği ile yakın Dünya yörüngesinde ateşlenecek roketle Ay'a sert iniş gerçekleştirilecek.
Yerli uydu: Yeni nesil uydu geliştirme alanında dünya ile rekabet edebilecek ticari bir marka ortaya çıkarılacak.
Bölgesel konumlama: Türkiye'ye ait bölgesel konumlama ve zamanlama sistemi geliştirilecek.
Uzay limanı: Uzaya erişimi sağlamak amacıyla bir uzay limanı işletmesi kurulacak.
Uzay havası: Uzay havası veya meteorolojisi olarak tabir edilen alana yatırım yapılarak uzaydaki yetkinlik artırılacak.
Uzay nesneleri: Türkiye, astronomik gözlemler ve uzay nesnelerinin yerden takibi konularında daha yetkin bir konuma getirilecek.
Uzay sanayisi: Uzay alanında sanayi kümelenmesi ile entegre çalışmalar yürütülecek.
Uzay teknolojileri geliştirme bölgesi: ODTÜ ile birlikte yerli ve yabancı yatırımcılarla ev sahipliği yapacak bir uzay teknoloji geliştirme bölgesi kurulacak.
Uzay farkındalığı: Uzay alanında etkin ve yetkin insan kaynağını geliştirmek amacıyla uzay farkındalığı oluşturulacak. Net olarak tanımlanmış alanlarda yüksek lisans ve doktora bursları verilecek. Ulusal, uluslararası yaz okulları, kurslar ve çalıştaylar organize edilecek.
Türk astronot: Bir Türk vatandaşı, bilim misyonu için uzaya gönderilecek.
Uzaya yapılacak fırlatma işlemlerinin, bir Türk uzay üssü kurulana kadar yabancı ülkelerde bulunan uzay üsleri kullanılarak yapılacağı öngörülüyor.
Bknz: https://www.tua.gov.tr/tr/haberler/turkiye-nin-uzay-yolculugu-basliyor
